Flying Dutchman zeilt langs Schotse distilleerderijen

Aries Groenveld is sinds mei 2023 schipper-eigenaar van de Flying Dutchman. Hij zou haar mettertijd overnemen van de vorige eigenaar, Klaas van Twillert. Diens dood in 2022 haalde dat naar voren.

De Flying Dutchman is een in 1903 gebouwde zeillogger, door Van Twillert eind negentiger jaren omgebouwd tot topzeilschoener. Aries Groenveld voer al vier jaar op het schip, toen Klaas van Twillert overleed.
Aries studeerde bosbouw en rolde rond 2013 via-via in de zeilende chartervaart op het IJsselmeer. Hij deed de Enkhuizer Zeevaartschool en werd gevraagd mee te varen op het zeegaande zeilcharterschip Noorderlicht dat reizen naar Spitsbergen maakte. Hij kwam als matroos aan boord, haalde zijn vaartijd en groeide van stuurman door naar kapitein. De Flying Dutchman (27,50 x 6,50 meter, 360 pk Caterpillar, 480 vierkante meter zeil) is even in Amsterdam na de verplichte jaarlijkse vlakkeuring bij scheepswerf Van Laar in IJmuiden. Ze vaart van eind maart tot eind oktober langs de Schotse westkust.
‘Onze thuisbasis is Oban’, vertelt Aries. ‘De passagiers komen in Schotland aan boord. We maken weekreizen en tiendaagse reizen. Wandelreizen, fiets-vaarreizen en whiskyreizen. En we maken reizen die echt op het zeilen gericht zijn. We varen van de Orkneys in het noorden tot Glasgow en de Clyde in het zuiden.’ Dat is best wild water. ‘Ja, maar je hebt daar veel eilanden. Als het echt ruig wordt, kun je beschut tussen de eilanden door je routes vinden.’

Extremer weer

Aries merkt overigens dat het weer de laatste jaren extremer wordt. ‘Je hoort van bewoners en lokale vissers dat de stormen vroeger in het seizoen komen, van december, november naar oktober, september.’
De Flying Dutchman kan 22 passagiers in 11 tweepersoonshutten meenemen. ‘Ze zijn voor een zeilschip relatief luxe. Iedere hut heeft een eigen douche en toilet.’

Zeilen

Bij de meeste reizen bestaat de bemanning uit een kapitein, matroos en kok. Bij langere reizen komt er een stuurman bij. De bemanning bestaat meestal uit Nederlanders, Duitsers en Britten. Het vinden van personeel in zijn branche wordt moeilijker, vertelt Aries. En jongeren hebben een korte aandachtspanne. ‘Na vijf uur werken zitten ze al op hun telefoon te kijken, terwijl een werkdag toch gemiddeld acht uur duurt. Je moet ze het werken echt aanleren, ze hebben het vaak niet van thuis meegekregen.’

Hijsen en sjorren

Op de Flying Dutchman worden de zeilen handmatig bediend. ‘Het gaat ouderwets met blokken, ik heb geen lieren. De gasten helpen mee. Het zeilen is een belangrijk onderdeel van het product. We beginnen met een basale zeilinstructie, de do’s and don’t’s op een zeilschip. Hoe leg je een touw vast, hoe laat je het veilig vieren. Onder begeleiding van de matroos gaan de gasten de zeilen zetten. Na een paar dagen hebben ze het wel door en kun je leuk met ze zeilen.’
Voor de whiskyreizen vaart de Flying Dutchman langs distilleerderijen aan de Schotse westkust. ‘Bij de meeste kun je met het schip komen. Dan leggen we aan of brengen de gasten naar het land en dan doen ze daar een tour of een tasting. En dan gaan we naar de volgende distilleerderij.’

Kapotte aandrijving

Een spannend moment beleefde Aries eind maart 2023 toen de schroefas kapotging op de Noordzee. Dat gebeurde zo’n 60 à 70 mijl ten westen van Texel toen de Flying Dutchman met gasten onderweg was naar Schotland.
‘We waren aan het zeilen en moesten even een verkeersscheidingsstelsel over. Daar heb je wat meer scheepvaart, dus even de motor erbij en snel over. Ik startte de motor, gaf gas, maar er gebeurde niets. In de koppeling tussen de gearbox en de as was een spie eruit gelopen. Dat is iets wat je op zee niet zomaar kunt oplossen. En dan heb je het voordeel van zeilen. We hebben de gasten verteld wat er aan de hand was en dat we terug naar IJmuiden gingen zeilen. Het was intussen nacht geworden en dan is het wel fijn om bij het zeilen een paar handjes erbij te hebben. Er stond westzuidwest 6 à 7. We konden het net aanzeilen, voor IJmuiden moesten we nog een beetje kruisen. Daar zijn we door een sleepboot naar binnen getrokken.’

Lees het hele artikel van Heere Heeresma jr. in de Schuttevaer (alleen voor abonnees).